Wiele pozycji wydawniczych i reklam „przychodzi” wraz z reklamowanymi produktami z zagranicy. Tamtejsze agencje reklamowe bardzo często nie zadają sobie trudu sprawdzenia, jak naprawdę wyglądają polskie znaki diakrytyczne albo też korzystają z fontów złej jakości (źle spolonizowanych).

Za dosyć spektakularny przykład złej polonizacji mogą służyć banknoty najnowszej emisji, w których zastosowanopolskie znaki akcentowe niezgodne z jakąkolwiek normą typograficzną i estetyczną.

 
Fragmenty banknotów o nominałach 10, 20, 50 oraz 200 PLN

W przedstawionych przykładach żaden z akcentów nie odpowiada normom estetycznym.
W wersalikach „Ę” i „Ą” ogonki dorobiono najprawdopodobniej ręcznie obracając przecinek i dostawiając go w przypadkowym miejscu (efekt szczególnie widoczny w „Ą”). Akcent w „Ć” jest bardzo mały i znajduje się zbyt blisko prawej krawędzi znaku. Z kolei ukośna laseczka w „Ł” jest szersza niż podstawa znaku!
Cóż za bogaty zbiór okropieństw!

Przykłady można by mnożyć. Niektóre błędy zdarzające się przy projektowaniu liter ze znakami diakrytycznymi powtarzają się częściej niż inne. Te właśnie zostaną omówione poniżej.

Litery z akcentami dolnymi

• zastosowany niewłaściwy element w miejscu ogonka (np. francuski haczyk - „cedilla”, przecinek, odwrócony lub obrócony przecinek, dodany inny przypadkowy znak)
  
  
• zła wielkość dołączonego elementu (za duży lub za mały, niezgodny z charakterem pisma)
  
  
• nieodpowiednie miejsce połączenia z literą (np. pod „brzuszkiem” litery)
• dołączony element znacznie przekracza szerokość pola litery i „wpada” na następny znak
  
  
• nachodzenie outline ogonka na outline znaku podstawowego będące wynikiem braku scalenia ze sobą dwóch odrębnych elementów: litery i ogonka. Zajwisko to może mieć fatalne skutki w przypadku wycinania liter skanerem tnącym, który po prostu usunie nakładające się białe pole zostawiając „dziury” w literach!
  
  

W pierwszych dwóch wyrazach przedstawionych na powyższym rysunku (napisanych tym samym krojem pisma) ogonki w minuskułach „ę” i „ą” są zbyt cienkie, filigranowe, przez co w przypadku stosowania mniejszych stopni pisma mogą zaniknąć podczas druku. W kolejnych literach „Ę”, „ę” i „ą” ogonki są zbyt małe, nie pasują do charakteru innych elementów znaku. Wersalik „Ą”, z kroju typu egipcjanki, powinien mieć ogonek większy, stosownie do charakteru jego szeryfów. W obydwu literach antykwy renesansowej ogonki posiadają zły kształt oraz poszerzają znaki.
W kolejnych dwóch literach akcenty dołączono automatycznie, na środku szerokości znaku. Ogonek w półgrubej odmianie „ę” niesłusznie zaczepiony jest przy zakończeniu litery a akcenty w minuskułach „ę” i „ą” są „zapożyczone” ze znaków „Ç” i „ç”.

Litery z akcentami górnymi

• nieodpowiednia wielkość akcentu
• nieodpowiednie umieszczenie akcentu (w pionie i w poziomie)
• nieodpowiedni kształt akcentu (lub zastosowano element niezgodny z charakterem kroju)

Najczęściej występujące błędy w literze „ż”

W dwóch powyższych przykładach kropka „ucieka” znad litery „ż”. Jest to czasem spowodowane automatycznym jej dostawianiem (zlepianie litery „z” i „kropki” jako „latającego” akcentu). W słowie „żywność” akcent w „ż” został dostawiony „ręcznie”.

Litery z akcentami skośnymi

• nieodpowiednia wielkość akcentu (szerokość i grubość)
• nieodpowiednia szerokość akcentu (nachodzenia na poprzedni bądź na następny znak)
• nieodpowiedni kształt akcentu (lub zastosowany element nie jest zgodny z charakterem kroju)
• nieodpowiednie kąty pochylenia elementów skośnych

We wszystkich przypadkach z powyższego rysunku ukośny element nie jest spójny z całą literą, jest umieszczony na niewłaściwej wysokości, pod złym kątem lub ma nieopowiednią szerokość.

Anty lista przebojów typograficznych

Na poniższych rysunkach zamieszczono przykłady niepoprawnie wykonanych liter akcentowych, wybrane z ogólnie dostępnej prasy codziennej, reklam, ulotek reklamowych oraz z otaczającego nas świata.

No comments...